Cụm công nghiệp đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế của địa phương và quốc gia. Với mục đích tạo điều kiện thuận lợi cho việc thành lập và mở rộng các cụm công nghiệp, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 32/2024/NĐ-CP ngày 15/3/2024 về quản lý và phát triển cụm công nghiệp. Nghị định này, có hiệu lực từ ngày 01/5/2024, đã đưa ra những quy định cụ thể về trình tự và thủ tục thành lập, mở rộng cụm công nghiệp. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết về quy trình này, giúp các doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân có cái nhìn tổng quan và hiểu rõ hơn về các bước cần thực hiện.
Khái niệm cụm công nghiệp
Trước khi đi vào chi tiết về trình tự và thủ tục, chúng ta cần hiểu rõ khái niệm cụm công nghiệp. Theo quy định tại khoản 1 Điều 2 Nghị định 68/2017/NĐ-CP, cụm công nghiệp được định nghĩa là nơi sản xuất và thực hiện các dịch vụ cho sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp. Cụm công nghiệp có ranh giới địa lý xác định, không có dân cư sinh sống, và được đầu tư xây dựng nhằm thu hút, di dời các doanh nghiệp nhỏ và vừa, hợp tác xã, tổ hợp tác vào đầu tư sản xuất kinh doanh.
Về quy mô, cụm công nghiệp thông thường có diện tích không vượt quá 75ha và không dưới 10ha. Tuy nhiên, đối với cụm công nghiệp ở các huyện miền núi và cụm công nghiệp làng nghề, quy mô diện tích có thể linh hoạt hơn, không vượt quá 75ha và không dưới 5ha.
Điều kiện thành lập và mở rộng cụm công nghiệp
Nghị định 32/2024/NĐ-CP đã quy định rõ các điều kiện cần thiết để thành lập và mở rộng cụm công nghiệp. Việc nắm vững các điều kiện này là bước đầu tiên và quan trọng trong quá trình thực hiện thủ tục.
Điều kiện thành lập cụm công nghiệp
Để thành lập một cụm công nghiệp mới, cần đáp ứng ba điều kiện chính:
Thứ nhất, cụm công nghiệp phải có trong Danh mục các cụm công nghiệp trên địa bàn cấp tỉnh đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Đồng thời, phải có quỹ đất phù hợp với quy hoạch sử dụng đất trên địa bàn cấp huyện.
Thứ hai, cần có doanh nghiệp, hợp tác xã hoặc tổ chức có tư cách pháp lý và năng lực đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật đề nghị làm chủ đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật cụm công nghiệp.
Thứ ba, trong trường hợp địa bàn cấp huyện đã có cụm công nghiệp, thì tỷ lệ lấp đầy trung bình của các cụm công nghiệp hiện có phải đạt trên 50% hoặc tổng quỹ đất công nghiệp chưa cho thuê của các cụm công nghiệp không vượt quá 100 ha.
Điều kiện mở rộng cụm công nghiệp
Đối với việc mở rộng cụm công nghiệp hiện có, các điều kiện cần đáp ứng bao gồm:
Thứ nhất, tổng diện tích cụm công nghiệp sau khi mở rộng không được vượt quá 75 ha và phải có quỹ đất phù hợp với quy hoạch sử dụng đất trên địa bàn cấp huyện.
Thứ hai, cần có doanh nghiệp, hợp tác xã hoặc tổ chức có tư cách pháp lý và năng lực đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật đề nghị làm chủ đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật cụm công nghiệp.
Thứ ba, cụm công nghiệp hiện tại phải đạt tỷ lệ lấp đầy ít nhất 60% hoặc có nhu cầu thuê đất công nghiệp vượt quá diện tích đất công nghiệp hiện có.
Cuối cùng, cụm công nghiệp cần hoàn thành việc xây dựng và đưa vào sử dụng các công trình hạ tầng kỹ thuật dùng chung thiết yếu theo quy hoạch chi tiết đã được phê duyệt. Các công trình này bao gồm đường giao thông nội bộ, hệ thống cấp nước, và hệ thống thu gom và xử lý nước thải.
Hồ sơ đề nghị thành lập, mở rộng cụm công nghiệp
Việc chuẩn bị hồ sơ đầy đủ và chính xác là bước quan trọng trong quá trình thành lập hoặc mở rộng cụm công nghiệp. Theo Nghị định 32/2024/NĐ-CP, hồ sơ cần bao gồm các tài liệu sau:
Đầu tiên là Tờ trình đề nghị thành lập hoặc mở rộng cụm công nghiệp của UBND cấp huyện. Trong trường hợp cụm công nghiệp nằm trên địa bàn hai đơn vị hành chính cấp huyện trở lên, UBND cấp tỉnh sẽ chỉ định một UBND cấp huyện để trình đề nghị.
Tiếp theo là văn bản của doanh nghiệp, hợp tác xã hoặc tổ chức đề nghị làm chủ đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật cụm công nghiệp. Văn bản này cần kèm theo cam kết không vi phạm các quy định của pháp luật và chịu mọi chi phí, rủi ro nếu không được chấp thuận. Ngoài ra, cần có Báo cáo đầu tư thành lập hoặc mở rộng cụm công nghiệp và bản đồ xác định vị trí, ranh giới của cụm công nghiệp.
Hồ sơ cũng cần bao gồm bản sao hợp lệ tài liệu về tư cách pháp lý của đơn vị đề nghị làm chủ đầu tư. Đây có thể là giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, giấy phép đầu tư hoặc các tài liệu tương đương khác.
Để chứng minh năng lực tài chính, đơn vị đề nghị làm chủ đầu tư cần cung cấp ít nhất một trong các tài liệu sau: Báo cáo tài chính 02 năm gần nhất, cam kết hỗ trợ tài chính của công ty mẹ, cam kết hỗ trợ tài chính của tổ chức tài chính, bảo lãnh về năng lực tài chính, hoặc các tài liệu khác chứng minh năng lực tài chính.
Cuối cùng, hồ sơ cần có bản sao hợp lệ tài liệu chứng minh kinh nghiệm của đơn vị đề nghị làm chủ đầu tư trong việc xây dựng và quản lý cụm công nghiệp. Các văn bản và tài liệu khác có liên quan cũng có thể được đính kèm nếu cần thiết.
Trình tự thực hiện thủ tục thành lập, mở rộng cụm công nghiệp
Quy trình thành lập hoặc mở rộng cụm công nghiệp được chia thành bốn bước chính, mỗi bước có thời gian và yêu cầu cụ thể.
Bước 1: Thông báo và tiếp nhận hồ sơ
Quá trình bắt đầu khi UBND cấp huyện nhận được văn bản đầu tiên từ đơn vị đề nghị làm chủ đầu tư. Trong vòng 5 ngày làm việc, UBND cấp huyện có trách nhiệm thông báo rộng rãi về việc tiếp nhận hồ sơ đề nghị thành lập hoặc mở rộng cụm công nghiệp trên các phương tiện thông tin đại chúng của địa phương. Thời hạn nhận hồ sơ kéo dài 15 ngày kể từ ngày ra thông báo.
Bước 2: Lập hồ sơ thành lập, mở rộng cụm công nghiệp
Sau khi kết thúc thời gian nhận hồ sơ, UBND cấp huyện có 5 ngày làm việc để phối hợp với đơn vị đề nghị làm chủ đầu tư lập hồ sơ thành lập hoặc mở rộng cụm công nghiệp. Hồ sơ được lập thành 02 bộ, kèm theo tệp tin điện tử, và gửi đến Sở Công Thương để tổ chức thẩm định.
Bước 3: Thẩm định việc thành lập, mở rộng cụm công nghiệp
Sở Công Thương có 25 ngày để hoàn thành việc thẩm định hồ sơ. Trong quá trình này, nếu hồ sơ hoặc nội dung Báo cáo thành lập, mở rộng cụm công nghiệp không đáp ứng yêu cầu, Sở Công Thương sẽ yêu cầu UBND cấp huyện bổ sung, hoàn thiện hồ sơ. Thời gian bổ sung này không tính vào thời gian thẩm định.
Việc lựa chọn chủ đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật cụm công nghiệp được thực hiện theo quy định tại khoản 2 Điều 13 Nghị định 32/2024/NĐ-CP. UBND cấp tỉnh có trách nhiệm quy định cụ thể về việc thông báo kết quả lựa chọn chủ đầu tư cho các đơn vị đề nghị.
Bước 4: Xem xét, quyết định việc thành lập, mở rộng cụm công nghiệp
Bước cuối cùng thuộc về UBND cấp tỉnh. Trong vòng 7 ngày làm việc kể từ khi nhận được hồ sơ và báo cáo thẩm định từ Sở Công Thương, UBND cấp tỉnh sẽ xem xét và ra quyết định về việc thành lập hoặc mở rộng cụm công nghiệp. Quyết định này sau đó sẽ được gửi một bản cho Bộ Công Thương.
Đáng chú ý, trong trường hợp cụm công nghiệp có sự điều chỉnh về tên gọi, vị trí thay đổi trong địa giới hành chính cấp huyện, hoặc diện tích tăng không quá 05 ha so với quy hoạch đã được phê duyệt (và vẫn phù hợp với quy hoạch sử dụng đất cấp huyện và các quy hoạch khác trên địa bàn), UBND cấp tỉnh có thể xem xét và quyết định ngay tại Quyết định thành lập hoặc mở rộng cụm công nghiệp. Sau đó, những thay đổi này sẽ được cập nhật và báo cáo lên Thủ tướng Chính phủ trong kỳ lập, phê duyệt quy hoạch tỉnh tiếp theo.
Kết luận
Quy trình thành lập và mở rộng cụm công nghiệp theo Nghị định 32/2024/NĐ-CP đã được thiết kế một cách chi tiết và cụ thể, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển các cụm công nghiệp trên cả nước. Quy trình này không chỉ đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong quá trình thẩm định và phê duyệt, mà còn tạo cơ hội cho các doanh nghiệp, hợp tác xã và tổ chức có năng lực tham gia vào việc đầu tư.
