Luật Đất đai 2024 sắp có hiệu lực đã đem đến nhiều thay đổi quan trọng trong lĩnh vực quản lý đất đai, trong đó có những điểm mới liên quan đến sổ đỏ, sổ hồng – những giấy tờ pháp lý quan trọng xác nhận quyền sử dụng đất và sở hữu tài sản gắn liền với đất. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về những thay đổi sắp tới đối với sổ đỏ, sổ hồng, đồng thời giải đáp thắc mắc liệu người dân có bắt buộc phải đổi lại những giấy tờ này khi luật mới có hiệu lực hay không.
Tên gọi mới của sổ đỏ, sổ hồng theo Luật Đất đai 2024
Theo Luật Đất đai 2024, sổ đỏ và sổ hồng sẽ có tên gọi chính thức là “Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất”. Đây là chứng thư pháp lý do Nhà nước cấp nhằm xác nhận quyền sử dụng đất và quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất hợp pháp của người sử dụng.
Khoản 21 Điều 3 của Luật Đất đai 2024 định nghĩa rõ ràng về giấy chứng nhận này. Theo đó, nó không chỉ xác nhận quyền sử dụng đất mà còn bao gồm cả quyền sở hữu các tài sản gắn liền với đất như nhà ở, công trình xây dựng theo quy định của pháp luật.
Cần lưu ý rằng, các loại giấy chứng nhận về quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất đã được cấp theo các quy định trước đây vẫn có giá trị pháp lý tương đương với giấy chứng nhận mới theo Luật Đất đai 2024.
Lịch sử các tên gọi của sổ đỏ, sổ hồng
Để hiểu rõ hơn về sự thay đổi này, chúng ta cùng điểm qua lịch sử các tên gọi của sổ đỏ, sổ hồng qua các thời kỳ:
Từ ngày 10/12/2009 đến ngày 31/12/2023, sổ đỏ và sổ hồng có tên gọi chính thức là “Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất”. Điều này được quy định theo Nghị định 88/2009/NĐ-CP, Thông tư 17/2009/TT-BTNMT và Luật Đất đai 2013.
Trước đó, sổ đỏ và sổ hồng được gọi là “Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở” hoặc “Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất”. Các tên gọi này được quy định theo Nghị định 60-CP ngày 05/7/1994, Nghị định 90/2006/NĐ-CP, Nghị định 64-CP và Thông tư 346/1998/TT-TCĐC.
Sự thay đổi tên gọi qua các thời kỳ phản ánh quá trình hoàn thiện hệ thống pháp luật về đất đai, nhằm đảm bảo quyền lợi của người sử dụng đất và chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất một cách toàn diện hơn.
Mẫu mới của Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất
Bộ Tài nguyên và Môi trường đã đề xuất mẫu mới cho Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất theo quy định của Luật Đất đai 2024. Mẫu mới này có một số đặc điểm nổi bật như sau:
Giấy chứng nhận mới gồm một tờ có 02 trang, được in trên nền hoa văn trống đồng màu hồng cánh sen. Kích thước của giấy chứng nhận là 210 x 297mm, tương đương với khổ giấy A4 thông dụng.
Trang 1 của Giấy chứng nhận bao gồm các thông tin quan trọng như:
- Quốc hiệu và Quốc huy
- Mã QR code
- Tên “Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất” được in màu đỏ
- Thông tin về người sử dụng đất, chủ sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất
- Chi tiết về thửa đất
- Thông tin về tài sản gắn liền với đất
- Phần ghi chú
- Sơ đồ thửa đất
- Địa danh, ngày tháng năm ký Giấy chứng nhận và cơ quan ký Giấy chứng nhận
- Lưu ý dành cho người được cấp Giấy chứng nhận
Trang 2 của Giấy chứng nhận chủ yếu dành cho việc ghi nhận những thay đổi sau khi cấp Giấy chứng nhận và số vào sổ cấp Giấy chứng nhận.
Mẫu mới này được thiết kế nhằm cung cấp đầy đủ thông tin cần thiết một cách rõ ràng, dễ hiểu, đồng thời tăng cường tính bảo mật và chống giả mạo thông qua việc sử dụng các yếu tố như mã QR code và hoa văn đặc biệt.
Có bắt buộc phải đổi sổ đỏ, sổ hồng theo Luật Đất đai 2024?
Đây là câu hỏi được nhiều người quan tâm khi Luật Đất đai 2024 sắp có hiệu lực. Theo quy định tại khoản 3 Điều 256 Luật Đất đai 2024, câu trả lời là không bắt buộc. Cụ thể:
Các loại giấy chứng nhận đã được cấp trước ngày 01/01/2025, bao gồm Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở, Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, Giấy chứng nhận quyền sở hữu công trình xây dựng, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất vẫn có giá trị pháp lý đầy đủ.
Người sử dụng đất không bắt buộc phải cấp đổi sang Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất mới, trừ khi họ có nhu cầu.
Điều này có nghĩa là sổ đỏ, sổ hồng đã được cấp trước ngày Luật Đất đai 2024 có hiệu lực vẫn có giá trị pháp lý và người dân không bắt buộc phải đi đổi lại.
Trường hợp đặc biệt: Sổ đỏ, sổ hồng cấp cho hộ gia đình
Đối với trường hợp sổ đỏ, sổ hồng đã cấp cho hộ gia đình trước ngày 01/01/2025, khoản 4 Điều 256 Luật Đất đai 2024 quy định rằng nếu có nhu cầu, họ có thể được cấp đổi sang mẫu mới. Khi cấp đổi, giấy chứng nhận mới sẽ ghi đầy đủ tên các thành viên có chung quyền sử dụng đất.
Việc xác định thành viên có chung quyền sử dụng đất của hộ gia đình sẽ do các thành viên này tự thỏa thuận và chịu trách nhiệm trước pháp luật. Quy định này nhằm đảm bảo quyền lợi của tất cả các thành viên trong gia đình, tránh tình trạng tranh chấp về sau.
Nguyên tắc cấp sổ đỏ, sổ hồng theo Luật Đất đai 2024
Luật Đất đai 2024 cũng đưa ra một số nguyên tắc quan trọng khi cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất. Điều 135 của Luật quy định cụ thể như sau:
Giấy chứng nhận được cấp theo từng thửa đất cho người có quyền sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất có nhu cầu và đủ điều kiện theo quy định. Tuy nhiên, có một ngoại lệ: nếu người sử dụng đất đang sử dụng nhiều thửa đất nông nghiệp tại cùng một xã, phường, thị trấn và có yêu cầu, họ có thể được cấp một Giấy chứng nhận chung cho tất cả các thửa đất đó.
Đối với thửa đất có nhiều người chung quyền sử dụng đất hoặc nhiều người sở hữu chung tài sản gắn liền với đất, mỗi người sẽ được cấp một Giấy chứng nhận riêng. Tuy nhiên, nếu có yêu cầu, có thể cấp chung một Giấy chứng nhận và trao cho người đại diện.
Trong trường hợp quyền sử dụng đất hoặc quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất là tài sản chung của vợ và chồng, Giấy chứng nhận phải ghi cả họ tên của cả vợ và chồng. Tuy nhiên, nếu vợ chồng có thỏa thuận, có thể ghi tên một người để đứng tên đại diện.
Đối với những Giấy chứng nhận đã cấp trước đây chỉ ghi tên của vợ hoặc chồng, nếu có yêu cầu, có thể cấp đổi sang Giấy chứng nhận mới để ghi đầy đủ họ tên của cả vợ và chồng.
Kết luận
Luật Đất đai 2024 đã đem lại những thay đổi quan trọng đối với sổ đỏ, sổ hồng, từ tên gọi cho đến mẫu mã. Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là những thay đổi này không yêu cầu người dân phải bắt buộc đổi lại sổ đỏ, sổ hồng đã được cấp trước đó. Các giấy tờ cũ vẫn có giá trị pháp lý đầy đủ.
Việc cấp đổi sang giấy chứng nhận mới chỉ thực hiện khi người sử dụng đất có nhu cầu. Đối với trường hợp đặc biệt như sổ đỏ, sổ hồng cấp cho hộ gia đình, việc cấp đổi (nếu có) sẽ giúp ghi nhận đầy đủ quyền lợi của các thành viên trong gia đình.
Những nguyên tắc mới trong việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất cũng thể hiện sự linh hoạt và bảo vệ quyền lợi của người sử dụng đất tốt hơn, đặc biệt trong các trường hợp đất đai là tài sản chung của vợ chồng hoặc nhiều người sử dụng chung.
